به نقل از «ایران آنلاین»

آسمان کم عمق

تاریخ انتشار: ۱۸ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۴۱۱۱۲۳

رابرت فراست میگوید: «شعر تا خوانده نشود، شعر نشده است». اما امروزه عمل بسیاری از فعالان شبکه های اجتماعی در رابطه با شعر به اینجا منجر شده است، که بهشکلی طنزآمیز و اشکآمیز آن جمله را اینطور بخوانم؛ که شعر تا لایک نگیرد و فالوئر جمع نکند، شعر نشده است. بنابراین شعر دارد از بخشی از غایتاش که غایت بودن است، دور میشود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

گروس عبدالملکیان

متن هایی بهنام شعر دارند تبدیل به وسایلی می شوند تا بواسطه آنها مقولاتی چون شهرت، جایگاه، درآمد و... رقم بخورد و این نگرش شعر را از غایت اساسی خود که رهیافت به جهانی خودبسنده و فتح قلههای رفیع است دور کند.قلههایی در عرصه شناخت که قرار است شعر، خود آنها را بسازد و خود آنها را فتح کند.

همین فضا، مسائل و مصائب بسیاری برای شعر و هنرِ شاعری ایجاد کرده است که در ادامه به شکلی بسیار فشرده به چند نکته در این رابطه اشاره می کنم.
۱.قول معروفی هست که میگوید سطرها در نثر چون قدمهای ما در راه رفتناند، این سطرها همواره هدفی را دنبال میکنند و تنها بواسطه آن هدف است که دارای ارزش و اعتبار میشوند؛ اما سطرها در شعر چون حرکات ما در رقصاند و خودشان، هدف خودشان هستند.یعنی فارغ از آنکه سطرها در شعر در خدمت فرم کلی اثرند، قرار است خودشان نیز دارای ارزشی زیباشناسانه باشند.
همین امر موجب میشود که ابعاد مختلف زبان چون صورت و تخیل و محتوا؛ و رابطه ارگانیک و فشرده آنها با یکدیگر دارای ارزشی دوچندان شود؛ و زبان شعر را فراتر از وسیلهای برای انتقال معنا، به جهانی که بهشکلی مستقل دارای ارزشی زیباشناسانه و غایتی درونیست، بدل کند. بنابراین هر نو نگاه کاربردی به شعر(و به شکل خاص شعر مدرن)آن را از ماهیتش دور و دورتر میکند و متأسفانه شاهدیم که برخی از شاعران امروز، اساساً به سفارش نگرشی اینستاگرامی، شعر مینویسند و در آن محیط منتشر می کنند.
۲. در فضای مجازی شاعرانی را دیدهام، که برای آنکه شعرشان در محیطی چون اینستاگرام مورد توجه قرار بگیرد، رو به سمت شعرهای صرفاً کوتاه چرخاندهاند. اگرچه پیش از این-به دفعات- شاهد تجربه تألیف شعرهای بلندتر از آنها بودهایم و چنانکه میدانیم فرم درونی شعر-علیالخصوص در جهان شعر مدرن-ساختمانیست که از درون خود را تعریف میکند و خود باید به شاعر بگوید که با چه مختصات و با چه حجمی به غایت خود نزدیک میشود. البته هرگز نمیخواهم این گمان را ایجاد کنم که شعر بلند، ارزشی والاتر از شعر کوتاه دارد، بلکه این هنر یک شاعر حرفهایست که بداند دانه چه گیاهی را در دست گرفته است. اگر دانه گل رز است، آن را به اندازه گل رز بزرگ کند و اگر دانه درخت سرو است، آن را به قدر درخت سرو بسط بدهد. نه اینکه از بیرون و بواسطه سفارش فضایی بیرونی(مثل اینستاگرام) فرمی را به شعرش تحمیل کند.
۳.گاهی از شاعران، شعرهایی در اینستاگرام میخوانیم که پیشتر در جایی منتشر نشدهاند(البته این مسأله به خودی خود مشکل نیست)ولی بعد با نگاهی دقیقتر میبینیم که آن شعر عجولانه گویا بواسطه عکسی یا انتشار پستی نوشته شده است، بیآنکه زمان لازم برای ویرایش و پالایشاش صرف شده باشد.بعد هم مؤلفش به آن جهت که دست مخاطب برای قضاوت آن متن بسته باشد، از اصطلاحات کمربط و بیربطی چون فیالبداهه و دلنوشته و....به جای شعر استفاده میکند.
۴.در همین شبکههای اجتماعی، شاهد خیل کسانی هستیم که بیش و پیش از آنکه بخواهند شعر بنویسند، دوست میدارند شاعر باشند، هویتی دست و پا کنند و بیش از آنکه واژه بلندمرتبه «شاعری»، پرندهای در آسمانشان باشد، برایشان چهارپای نحیفیست که میخواهند از آن سواری بگیرند.غافل از آنکه معشوقهای که آن را در آغوش کشیدهاند، فقط پیراهنی تهیست. چرا که حتی اگر روزگاری واژه «شاعر» ملعبه این میدانهای خالی شود، «شعر» ماهیست که بر این میدانها می تابد.
۵.مقولاتی چون تعداد لایک و فالوئر به شکل غمانگیزی به مترهایی برای داوری جایگاه شعر و شاعران بدل شدهاند و گرچه از منظر هیچ شاعر حرفهای چنین متری، معیاری برای ارزشمند بودن یک اثر نیست، اما این ملاکها در فضای عمومی شبکههای اجتماعی و برای جوانترهایی که تازه قدم به عرصه ادبیات گذاشتهاند، میتواند بسیار گمراهکننده باشد. هر چند میبایست به این قضیه دقت کرد که وقتی میگویم ملاک نیستند، یعنی از هیچ جهت نیستند. یعنی این رد و تأیید به لحاظ ارزشگذاری تهیست.نه تأییدشان آنچنان ارزشمند است و نه عدم تأییدشان.یعنی ممکن است شعر خوبی بهدلیل ویژگی سهل و ممتنع بودنش، تعداد زیادی لایک بخورد و از قضا این حجم از استقبال از منظر تخصصی نیز پسندیده باشد، اما از طرفی دیگر ممکن است متنی که ارزش شاعرانه خاصی هم ندارد همین تعداد دیده شود یا شعر ارزشمند دیگری باشد که بهدلیل ویژگیهایش در این فضا با استقبال مواجه نشود.بنابراین چون مشخص نیست که در پس این لایکها چه نگرشی، چه تحلیلی، چه رویکردی(علاقهای معمولی، علاقهای تحلیلی و عمیق، علاقهای سطحی، بدهبستان یا...) نهفته است، در عمل به دالهایی با مدلولی مبهم یا در نگاهی سختگیرانه به دالهایی تهی بدل می شوند.
۶.متر و معیارهایی که به آن اشاره شد، به جهت خاصیت کمیشان، مشکل دیگری ایجاد میکنند که آن هم ایجاد فضای رقابتی بیمعنایی در زمینه شعر است. حال آنکه اساساً آسمان شعر، فضاییست که هر پرندهای در آن، پرواز مستقل و منحصر به فرد خودش را به اجرا درمیآورد؛ و از قضا این آسمان، به همین رنگارنگی، بههمین صداهای متنوع، اما حقیقی شعر روشن است.
۷.از منظری دیگر نباید از نظر دور داشت که شبکههای اجتماعی فضای مجازی، امکانات و ظرفیتهای بسیار مناسبی را نیز در اختیار شعر قرار دادهاند. نکته مهم این است که فراموش نکنیم شبکههای مجازی متعلق به ما هستند، نه ما متعلق به آنها. بنابراین بهتر است نگاه شاعر این باشد که مثل همیشه شعر را تنها و تنها به خاطر خود شعر بنویسد؛ و فضا و جهانش را هرطور که شعر از او میخواهد، رقم بزند، بیآنکه ذرهای آن را به هر دلیل بیرونی تقلیل داده باشد. اما طبیعتاً ظرفیت گسترده شبکههای اجتماعی، ظرفیتی مناسب برای خبررسانی یا انتشار آزاد و بیقید و شرط شعر شاعران است. یعنی حتی اگر طبیعتاً این فضا را نسبت به فضای کتابها، نشریات یا نشستهای تخصصی شعر جدی ندانیم، میسر است تا از این فضا به شکلی جدی برای معرفی کتاب، اطلاعرسانی نشستهای ادبی یا هر رخداد مهم دیگری در زمینه شعر بهره برده شود.
۸.رابطه دوگانه شبکههای اجتماعی در رابطه با نشر شعر، هم منفی و هم مثبت است. یعنی متأسفانه از طرفی گویا این احساس را در برخی مخاطبان پدید آورده که چون میتوانند در این فضا شعر بخوانند، خود را از تهیه کتاب بینیاز بدانند و میگویم «متأسفانه»، چرا که طبیعتاً مطالعه پراکنده شعر در فضای شبکههای اجتماعی، هرگز جایگزین مناسبی برای مطالعه منسجم و عمیق آثار یک شاعر در کتاب نیست و متأسفانه همین احساس اشتباه بر تیراژ کتابهای شعر در سالهای اخیر نیز تأثیری منفی داشته است. اما از طرفی دیگر همانطور که اشاره شد، انتشار بیقید و شرط آثار و همچنین معرفی کتابهای منتشر شده به شکل گسترده برای مخاطبان جدی شعر، میتواند موقعیتی مغتنم فراهم کند./ایران جمعه
 

منبع: ایران آنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۴۱۱۱۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

وزش باد و باران در آسمانِ یزد

 اداره کل هواشناسی استان یزد اعلام کرد؛ تا شنبه هفته آینده به ویژه پیش از ظهر امروز پنجشنبه تا صبح جمعه استان تحت تاثیر امواج جوی قرار دارد.

در این مدت وزش باد به‌نسبت شدید، گاهی تند باد با احتمال گردوخاک، رگبار باران و در مناطق مستعد رعدوبرق با احتمال تگرگ برای استان پیش‌بینی می‌شود.

جو استان در روز یکشنبه به‌نسبت آرام خواهد بود.

باشگاه خبرنگاران جوان یزد یزد